مولفه های قدرت در نهج البلاغه و نقش آن در امنیت حکومت اسلامی

چکیده امنیت یکی از اهداف عالیه برپایی حکومت اسلامی از منظر امام علی علیه السام در نهج البلاغه است. از ویژگی های اساسی «امنیت»، ارتباط آن با مقوله «قدرت» است. بررسی این رابطه از منظر نهج البلاغه در سطح حکومت اسلامی، هدف نگارنده در این تحقیق است. در واقع نگارنده به دنبال پاسخگویی به این سوال اساسی است که «نقش مولفه های قدرت در امنیت حکومت اسلامی از منظر نهج البلاغه چیست؟» برای پاسخگویی به این پرسش، تحقیق پیرامون چیستی مولفه های قدرت و ابعاد امنیت حکومت اسلامی در نهج البلاغه ضروری است. روش اصلی نگارنده تمرکز بر مباحث نهج البلاغه و دقت در سخنان امام علی علیه السلام در این کتاب شریف بوده است. نگارنده با در نظر داشتن دیدگاه های موجود در زمینه دو مفهوم «قدرت» و «امنیت» تلاش نموده است تا با بررسی آراء و اندیشه های امام علی علیه السلام در نهج البلاغه، الگوی ویژه ای را از رابطه میان این دو مفهوم در سطح حکومت اسلامی ارائه نماید. برای این منظور و در پاسخ به سوال اصلی تحقیق، علاوه بر طرح کلیات، سه محور «مولفه های قدرت حکومت اسلامی»، «جایگاه امنیت حکومت اسلامی» و «نقش مولفه های قدرت در امنیت حکومت اسلامی» از منظر نهج البلاغه مورد دقت قرار گرفته است. در فصل های اول و دوم، ضمن طرح مفاهیم «قدرت» و «امنیت»، به جایگاه آن ها در گفتمان اسلامی پرداخته شده است. در فصل سوم «مولفه های قدرت حکومت اسلامی در نهج البلاغه» بر مبنای الگوی مولفه های «سخت» و«نرم» قدرت، در چهار بعد قدرت نظامی، قدرت سیاسی، قدرت اقتصادی و قدرت فرهنگی ـ اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت. در فصل چهارم نیز ابعاد امنیت حکومت اسلامی از منظر نهج البلاغه پیرو طرح مباحث فصل سوم، در چهار بعد امنیت نظامی، امنیت اقتصادی، امنیت سیاسی و امنیت فرهنگی ـ اجتماعی مورد کاوش قرار گرفت. در فصل پنجم ارتباط موجود میان دو متغیر «قدرت» و «امنیت»، از طریق چگونگی اثربخشی قدرت بر امنیت حکومت اسلامی مورد بررسی قرار گرفت؛ در واقع با بنیان های ایجاد شده در فصل های سوم و چهارم، مباحث فصل پنجم به دنبال پاسخگویی به سوال اصلی مطروحه در این تحقیق بوده است. در نهایت در فصل نتیجه گیری ضمن طرح خلاصه ای از مباحث اصلی تحقیق، با استمداد از الگوی « سلبی » و «ایجابی» امنیت، گونه بندی دقیقی از چگونگی اثرگذاری مولفه های قدرت بر امنیت حکومت اسلامی از منظر نهج البلاغه ارائه گردیده است.